مطالعه فون و فعالیت پشه خاکی‌ها در کانون لیشمانیوز جلدی دهستان قنوات استان قم، سال 1391

مقدمه: لیشمانیوز جلدی یکی از بیماری‌های عفونی شایع در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان محسوب می شود که انتقال آن بوسیله پشه خاکی‌های ماده آلوده صورت می گیرد. آگاهی از وضعیت اکولوژیکی پشه خاکی‌ها از جمله ترکیب گونه‌ای و فعالیت فصلی آنها، نقش اساسی در کنترل این بیماری دارد. این مطالعه با هدف تعیین فون و فعالیت ماهانه پشه خاکی‌ها در کانون لیشمانیوز جلدی منطقه قنوات صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه به‌صورت توصیفی- مقطعی بر روی پشه خاکی‌ها، طی سال 1391 در روستاهای انتخابی از منطقه قنوات استان قم، انجام شد. در این مطالعه هر 15 روز یک‌بار، صید پشه خاکی از اماکن انسانی، حیوانی (داخلی) و خارجی (لانه جوندگان) با نصب 180 عدد تله چسپان در 3 روستا انجام می شد. پشه خاکی‌ها از اواخر فروردین تا اواخر آبان‌ماه جمع‌آوری و پس از تهیه اسلاید از آنها با کلیدهای معتبر تعیین هویت شده، فون و فعالیت فصلی آنها تعیین گردید. یافته های پژوهش: در این مطالعه،5940 عدد پشه خاکی (2079 عدد در اماکن داخلی و 3861 عدد در اماکن خارجی) شامل 3 گونه از جنس فلبوتوموس، گونه‌های پاپاتاسی، سرژنتی و کوکازیکوس و 4 گونه از جنس سرژانتومیا، گونه‌های سینتونی، دنتاتا، پاولووسکی و کلایدئی تعیین هویت شدند. 6/81 از پشه‌های صیدشده در اماکن داخلی، فلبوتوموس پاپاتاسی بود. پشه‌خاکی‌ها در این منطقه 2 پیک فعالیت در اوایل خرداد و اواخر مردادماه داشتند. بحث و نتیجه گیری: پیک فعالیت پشه‌خاکی‌ها در این منطقه، اوایل خرداد و اواخر مردادماه بود. فلبوتوموس پاپاتاسی گونه غالب منطقه بود که ناقل احتمالی لیشمانیوز جلدی در این منطقه گزارش شد